Giải pháp bảo quản trái cây bằng công nghệ sinh học thân thiện môi trường giúp Viện Phát triển Khoa học và Công nghệ Vùng giành giải Ba trị giá 50 triệu đồng tại Giải thưởng Sáng kiến Khoa học 2025.
Chiều 16/5/2025, tại trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ (18 Nguyễn Du, Hà Nội), lễ trao Giải thưởng Sáng kiến Khoa học 2025 đã diễn ra trong khuôn khổ Ngày hội Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Năm nay, với chủ đề “Sáng kiến Xanh”, cuộc thi thu hút 199 hồ sơ tham dự và vinh danh 31 đề tài xuất sắc nhất ở nhiều hạng mục.
Ông Phạm Hiếu, Tổng biên tập Báo VnExpress (ngoài cùng bên trái) trao giải Ba cho 2 nhóm tác giả chuyên và không chuyên
Đáng chú ý, ở hạng mục dành cho nhà khoa học chuyên, giải Ba trị giá 50 triệu đồng đã thuộc về nhóm nghiên cứu EcoBio Materials Lab, trực thuộc Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng (nay là Viện Phát triển Khoa học và Công nghệ Vùng thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ), với công trình “Chế phẩm sinh học BIO ECOS” – một giải pháp màng phủ sinh học có khả năng kéo dài thời gian sử dụng trái cây.
Đột phá từ nguyên liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường
BIO ECOS được phát triển từ các nguyên liệu dễ kiếm, có khả năng phân hủy sinh học cao như vỏ tôm và lá vối, giúp giảm chi phí và thân thiện với môi trường. Điểm sáng tạo mang tính đột phá của công trình là việc kết hợp chiết xuất polyphenol từ cây vối với chitosan và gum arabic, tạo ra một lớp màng sinh học bảo quản hiệu quả.
Đặc biệt, nhóm nghiên cứu đã áp dụng công nghệ siêu âm để hòa trộn các thành phần dù mỗi loại tan trong điều kiện pH khác nhau – một thử thách kỹ thuật đáng kể trong sản xuất màng phủ sinh học.
Sáng tạo xanh lan tỏa cộng đồng khoa học
BIO ECOS không chỉ là sản phẩm nghiên cứu mà còn được ứng dụng thực tiễn tại nhiều vùng trồng trọt và doanh nghiệp. Tại Mộc Châu (Sơn La), sản phẩm đã giúp kéo dài thời gian bảo quản các loại trái cây như mận, xoài, chanh leo.
Hình ảnh chế phẩm sinh học BIO ECOS và các thí nghiệm được triển khai
Đồng thời, BIO ECOS cũng được Công ty CP Sức Sống Xanh sử dụng để bảo quản táo xuất khẩu và nhiều hợp tác xã khác như NAFOODS, HTX Chuối ViAB áp dụng cho chuối, bơ và chanh leo – góp phần giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch và nâng cao giá trị nông sản.
Ngoài giải thưởng dành cho BIO ECOS, cuộc thi còn ghi nhận nhiều công trình nổi bật khác như:
- Giải Nhất hạng mục nhà khoa học không chuyên (100 triệu đồng) thuộc về nhóm sinh viên Trường Đại học Hàng hải Việt Nam với đề tài “Trạm lắp ráp thông minh nâng cao hiệu suất cho công nhân”.
- Giải Nhì nhà khoa học chuyên (70 triệu đồng) thuộc về Học viện Quân y với đề tài “Hệ thu hồi nước đa tầng phục vụ vùng biển đảo”.
Giải thưởng Sáng kiến Khoa học 2025 tiếp tục khẳng định vai trò là sân chơi học thuật uy tín, kết nối nghiên cứu với thực tiễn sản xuất, từ đó đóng góp thiết thực vào sự phát triển kinh tế – xã hội bền vững của đất nước.
Thông tin chi tiết về công trình BIO ECOS:
- Thành phần sáng tạo: Lần đầu tiên kết hợp chiết xuất polyphenol từ cây vối với chitosan và gum arabic để tạo lớp màng bảo quản hiệu quả.
- Công nghệ áp dụng: Sử dụng công nghệ siêu âm để hòa trộn các thành phần có tính chất hóa học khác nhau, tạo ra chế phẩm đồng nhất.
- Hiệu quả thực tiễn: Đã được thử nghiệm và ứng dụng thành công tại các vùng khó khăn và doanh nghiệp, giúp kéo dài thời gian bảo quản trái cây và nâng cao giá trị nông sản.
- Công bố khoa học: Đã có hai bài báo quốc tế và một bài báo trong nước được công bố, 01 giải pháp là độc quyền sáng chế đang được Cục sở hữu trí tuệ thẩm định nội dung.
- Tài liệu mô tả kỹ thuật https://drive.google.com/file/d/1-sS6izmLB00AEBRX3H5t0lWA9XiKV_uk/view?usp=sharing
- Thông tin chi tiết về Chế phẩm sinh học BIO ECOS: https://vnexpress.net/khoa-hoc/cuoc-thi-sang-kien-khoa-hoc-2025/san-pham/che-pham-sinh-hoc-bio-ecos-1108238662
Nguồn: Viện Phát triển Khoa học và Công nghệ Vùng